0709. Nợ tình chưa trả cho ai,
0710. Khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan.
0711. Nỗi riêng riêng những bàn hoàn,
0712. Dầu chong trắng đĩa giọt tràn thấm khăn.
0713. Thúy Vân chợt tỉnh giấc xuân,
0714. Dưới đèn ghé đến ân cần hỏi han.
0715. Cơ trời dâu bể đa đoan,
0716. Một nhà để chị riêng oan một mình,
0717. Cớ chi ngồi nhẫn tàn canh?
0718. Nỗi riêng còn mắc mối tình chi đây?
0719. Rằng: Lòng đương thổn thức đầy,
0720. Tơ duyên còn vướng mối này chưa xong.
0710. Khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan.
0711. Nỗi riêng riêng những bàn hoàn,
0712. Dầu chong trắng đĩa giọt tràn thấm khăn.
0713. Thúy Vân chợt tỉnh giấc xuân,
0714. Dưới đèn ghé đến ân cần hỏi han.
0715. Cơ trời dâu bể đa đoan,
0716. Một nhà để chị riêng oan một mình,
0717. Cớ chi ngồi nhẫn tàn canh?
0718. Nỗi riêng còn mắc mối tình chi đây?
0719. Rằng: Lòng đương thổn thức đầy,
0720. Tơ duyên còn vướng mối này chưa xong.
Chú giải
- (0710) khối tình: mối tình yêu, nỗi lòng yêu thương (đè xuống như một vật nặng). Truyện cổ tích “Trương Chi Mị Nương”: Ngày xưa, có một người con gái tên là Mị Nương, con quan thừa tướng, nhan sắc tuyệt trần. Nàng nghe được tiếng hát cạnh lầu bên sông và say mê đến mắc bệnh nặng. Lương y khuyên thừa tướng cho vời chàng thuyền chài, người có giọng hát mà Mị Nương đã phải tương tư. Nhưng khi Mị Nương nhìn thấy mặt thật xấu xí của người thuyền chài, nàng thất vọng và không còn yêu hình bóng Trương Chi (tên người thuyền chài) nữa. Về phần Trương Chi, từ khi trông thấy Mị Nương, chàng ta thầm yêu nàng. Trương Chi mang mối tình hận mà chết. Một dạo sau không ai còn nghe tiếng chàng hát trên sông nữa. Mị Nương lại nhớ tiếng hát, hỏi ra mới biết Trương Chi đã chết. Mị Nương sai đắp cho chàng một nấm mộ cao. Nhưng lạ thay, khi đào mộ lên, thịt xương Trương Chi đã tan rữa, chỉ còn trái tim biến thành một khối ngọc sáng long lanh. Mị nương cho lấy khối ngọc làm thành một cái chén. Một hôm, Mị Nương cầm chén rót nước, hình ảnh người đánh cá chèo thuyền hiện lên trong lòng chén. Tức thì tiếng hát năm xưa cũng văng vẳng như khóc như than. Mị Nương chạnh lòng, một giọt nước mắt rơi xuống và chén ngọc tan thành nước.
- (0710) tuyền đài: 泉臺 dưới âm phủ. § Tương tự: dạ đài 夜臺; suối vàng.
- (0711) bàn hoàn: 盤桓 lưu luyến, quấn quýt, không nỡ dứt ra. # chữ nôm “hoàn” khắc không đúng nét. Chữ đúng: 桓.
- (0713) giấc xuân: xuân miên 春眠 giấc ngủ ngày xuân; cũng chỉ ngày xuân mệt mỏi nên buồn ngủ.
- (0714) ân cần: khẩn khoản, quan tâm đến rất nhiều, chu đáo. Xem chú giải (0423) ân cần.
- (0714) han: hỏi thăm, gạn hỏi, nói chuyện với ai (Từ điển nguồn gốc tiếng Việt).
- (0715) dâu bể: biển xanh biến thành ruộng dâu, ý nói việc đời biến đổi rất nhiều. Xem chú giải (0003) bể dâu.
- (0715) đa đoan: 多端 nhiều mối, rắc rối, tạp loạn.
- (0717) nhẫn: đến, cho đến (Đại Nam Quấc Âm Tự Vị). Quốc Âm Thi Tập: Nước mấy trăm thu còn vậy, Nguyệt bao nhiêu kiếp nhẫn nay (bài 26). Lục Vân Tiên: Biết tin từ ấy nhẫn nay (câu 1227).
- (0717) tàn canh: đến khi canh khuya đã hết. Xem chú giải (0217) canh. # chữ nôm khắc sai thứ tự thành “canh tàn” (không đúng vần với câu trước và câu sau). Tạm ghi âm quốc ngữ là “tàn canh” theo nhiều bản nôm phổ biến khác.
- (0719) lòng đương thổn thức đầy: # chữ nôm khắc ở đây là “lòng rộn rã thức đầy”. Xin chọn đọc cả câu là: “Rằng: lòng đương thổn thức đầy” (theo một số bản nôm phổ biến khác), với ý cả câu như sau: lòng đang bồi hồi và có nhiều mối lo buồn.